Onderweg naar Zeeland brachten we een bezoek aan de leeggelopen woonplaats “Doel”, nabij een kerncentrale op de grens van België en Nederland.
Vanwege haven en industrie plannen bestaat er sinds de jaren 60 onzekerheid over het voortbestaan van dit dorp.
Na veel strijd en gesteggel is nog altijd geen duidelijkheid over het definitieve lot van Doel. De meeste inwoners hebben inmiddels gebruik gemaakt van vrijwillige vertrekregelingen. Rond 2000 werd er veel gekraakt en kwam Doel negatief in het nieuws vanwege “losbandige” toestanden..
De kraakpanden zijn geregulariseerd en een paar volhardende oude en nieuwe bewoners bevolken in 2016 naar schatting 20 huizen.
Den Doel is een trekpleister voor graffiti artiesten (en liefhebbers).
Op dinsdag 26 januari 2016 bezocht ik “het wandelconcert”. Op 3 verschillende locaties in Den Bosch vonden kamermuziek optredens plaats. Het leidende thema was Dromen en Demonen, naar Jheronimus Bosch. Wij publiek wandelden -op aanwijzingen van een gids- van de ene naar de andere locatie. Onderwijl ontdekte ik dat wij niet de enige groep waren, maar zelfs drie groepen op de betreffende locaties waren gestart en daarna wisselden. Een zeer attractieve manier om muziek te luisteren; van de locaties was er slechts 1 definitief ingericht als concertzaal, de andere waren een tot museum omgebouwde kerk (top akoestiek!!) en een tot museum omgebouwd oud woonhuis in de bossche binnenstad. De onderbrekingen en het verplichte uitwaaien op deze stormachtige avond heb IK in ieder geval als een prettige bijkomstigheid ervaren. Mijn programma begon in het Jheronimus Bosch Art Center, een laat gotische kerk waar altijd al (dus niet pas in dit JB jaar!) een tentoonstelling is die uitleg geeft over het werk van Jeroen Bosch. In het centrale deel van de kerk waren stoelen voor ons neergezet, met zicht op zowel een bescheiden podium als; alle omringende kopieen van, en inspiraties op, JB werk. Prettig; ik was op tijd binnen in de museumkerk en had gelegenheid om even rond te kijken voordat de muziek een aanvang zou nemen. Het Ebonit Saxophone Quartet werd aangekondigd, die zich voor het eerste muziekstuk op de 4 hoeken van het publiek posteerden. Dit eerste muziekstuk: Durch, van Fabien Levy, maakte meteen grote indruk op mij. Ik heb bij zo’n hedendaagse compositie voor rietblazers waarin brutale staccato geluiden afwisselen met lieflijke tonen veel associaties met het lopen door een boeiende stad waarin allerlei indrukken op je afkomen. Ook de stukken daarna (uitvoerenden hadden zich inmiddels opgesteld op het podium) smaakten me goed. (Op Mendelssohn na ben ik niet bekend met de componisten waar dit kwartet werk van had gekozen, dus zal het programma goed bewaren om nog eens in te verdiepen.) Hierna wandelden wij door weer en wind een paar minuten door de binnenstad, naar de tweede locatie: Museum Slager. In dit knusse museum, volgehangen met het werk van de vele getalenteerde Slager schilders generaties familieleden en op dat moment bovendien een expositie van schilderijen van Cornelis le Meir, was een ruimte ingericht als concertzaaltje. Terwijl mijn ogen verdwaalden in de met veel naakt opgetuigde triptiek achter de muzikanten, ondergingen wij het intense muziekstuk Kreutzersonate van Janacek. Het Doric strijkkwartet speelde het stuk vol passie en overgave. Als ik toch iets te klagen moet melden: de klapstoelen op deze locatie waren een beetje lawaaiig als bezoekers van zithouding veranderden.
zaal museum Slager
Na afloop kregen we de melding dat we nog even binnen moesten wachten voordat we naar de Toonzaal konden wandelen. Prima, wij dwaalden rond in de collectie, en velen namen zich voor het museum te zijner tijd een keer te bezoeken met nog meer tijd en aandacht dan die avond. Het laatste tochtje voerde ons door mooie oude straatjes, een blik op een donkere Binnen Dieze en idem Parade waar de contouren van saters en onverwachte rukwinden een extra dimensie gaven aan het dromen en demonen-thema. In De Toonzaal wachtte dan nog de kers op de taart; de zelfgebouwde muziekinstrumenten geïnspireerd op de Tuin der Lusten van JB. Aart Strootman en Marco Mlynek bouwden respectievelijk een ‘luitharp’ en een gigantische draailier. (uit programmatekst:) “Speciaal voor dit Storioni Festival componeerden zij muziek voor pianotrio en de zelfgebouwde instrumenten. Ook hiervoor lieten zij zich inspireren door De Tuin der Lusten. We horen Drone-klanken van de draailier als eigentijdse demonen in tremors van Marcoa Mlynek, een duistere afdaling in het dodenrijk van Tenebrae van Aart Stootman.” Een mooie belevenis. Muzikaal, zowel als het kijken naar de uitvoering. Een bijzondere avond!
zaterdag 16 januari 2016 bezocht ik samen met Hester en Brigitte de Verbeke Foundation in Kemzeke (B).
Het was de tweede keer dat wij daar gingen kijken, in april 2010 zijn we er ook geweest. Het tentoonstellingsterrein omvat loodsen, kassen en een groot buitenterrein, inclusief water. Er is een vaste collectie, die reeds verzameld was voordat de Verbeke Foundation deze ruimte gebruikte voor tentoonstellingen. Sinds de start in 2007 hebben een aantal kunstenaars ter plaatse werk gemaakt en verbleven in de Verbeke Foundation. Dit heeft geresulteerd in een bijzondere kunstcollectie die nog altijd letterlijk groeit en bloeit (of bloedt??) omdat het veelal bio-art betreft. Delen van de tentoonstelling doen aan als een open laboratorium vol experimentele installaties. Het museum was niet “af”, en pretendeert dat ook niet te zijn. Sterker nog: de invloeden door deelnemende kunstenaars op de locatie, zowel als de natuur en de tijd worden toegelaten. Constructies worden gebouwd, gebruikt, vergaan. Vandaar dat wij nieuwsgierig waren naar de ontwikkelingen.
Eén van mijn favorieten in het buitengebied is het werk van Ronald de Winter: een groep verkoolde paarden plastieken in een beschutte natuurlijke “kraal”. De paarden zijn levensecht. Je loopt ertussen en de geur van fik en kruidige grassen maken de beleving nog intenser. De zichtbare aftakeling houdt mij niet te tegen mij voor te stellen dat ik op de rug van eentje kruip, het paard vervolgens zijn hoofd naar achter werpt en benen in de lucht en mij meevoert…ja-waarheen eigenlijk?
2010-under construction
In april 2010 was Jason van der Woude nog volop aan het bouwen aan Open Ruimte, Open Functie. Een ruimte gemaakt van recycle kozijnen. Nu is het een dicht huis, inclusief verdieping. Het is een gewild object voor fotografen; de kaders en lichtval, in combinatie met de natuur waar het middenin staat bieden mooie composities. Misschien mag je er logeren of optreden; ik zag er een stroomkabel en led-lampje!
Open Ruimte. Open Functie in januari 2016 (foto Hester)
Ik herinnerde me van het vorige bezoek de fascinerende experimentele laboratorium installatie van de nederlandse bio-art kunstenaar Martin uit den Boogaard. Hij gebruikt het rottingsproces van kadavers en bloed en embryo’s om energie op te wekken. Deze energie wordt hoorbaar en zichtbaar gemaakt. Zijn installaties zijn erg klinisch en sereen. In de tijd die verstreken is tussen ons eerste en tweede bezoek is de presentatie strakker gemaakt. En eh..sommige dode dieren onderdelen wat meer vergaan inderdaad. Hoewel ik het eng vind; de confrontatie met embryo’s op sterk water, of een ingedroogde dode kat, heb ik veel tijd doorgebracht in dit werk. Niet voor tere magen!
over magen gesproken, wat denk je hiervan? Ik bewonderde de vorm en ging op zoek naar wat voor een kunstig materiaal dit is…maag!
Mandy den Elzen-a continuation of a comprehensive study of domesticated animal stomach
hoewel mijn aanleiding om naar Kemzeke te willen op dat moment de daar tijdelijk tentoongestelde werken van Daniel Spoerri zijn, werd mijn interesse veel meer gewekt door de geluiden en vreemde bouwsels in de ruimte er tegenover. Het zijn geluidsinstallaties van Ad van Buuren. Een fantasierijke wereld van schakelingen, transistors, speakers. Had ik ook maar wat geluidsopnames gemaakt bedenk ik mij nu!
In mijn installaties worden geluiden gecomponeerd op basis van toeval. Het doel is het genereren van reeksen onvoorspelbare ritmes en klankcombinaties. De ongebreidelde chaos die daaruit voortkomt wordt vervolgens beteugeld door het invoeren van vaste waardes.
Het toeval wordt opgeroepen in analoge neurale netwerken. Dit zijn schakelingen met relais die net zo werken als neuronen in de hersenen. Deze schakelingen kunnen geluidsbronnen aansturen. Computers en chips worden daarbij niet gebruikt, maar wel zichtbare electronische onderdelen die op een beeldende manier kunnen worden vormgegeven.
De geluidsbronnen die in mijn installaties zijn gebruikt zijn o.a. bossen riet, toongeneratoren, ventilatoren, orgelklanken, het tikken en klikken van relais, snaren, bellen,eigenlijk alles wat geluid maakt.
Ad van Buuren (4 juli 1951 – † 8 januari 2014)
Hierna volgt een mix van foto’s uit april 2010 en januari 2016, meeste foto’s daarvan zijn door Brigitte gemaakt.
dag kippen, vliegen, paarden, vlinders, kookaburra, giraf en dode koeien!!
